تدوین برنامه‏ی مدیریت حافظه‏ی هیجانی و اثربخشی آن بر کاهش افسردگی

این پژوهش از دو بخش تشکیل شده است. در بخش اول، برنامه‏ی مدیریت حافظه‏ی هیجانی (emmp) بر اساس نظریه‏ها و پژوهش‏های مرتبط با افسردگی و حافظه‏ی هیجانی گسترش یافت و در بخش دوم تأثیر emmp بر کاهش افسردگی در نمونه‏ای از زنان 25 تا 35 ساله مورد بررسی قرار گرفت. اهداف پژوهش حاضر عبارتند از: بررسی تأثیر emmp بر کاهش افسردگی؛ افکار خودکار منفی؛ دید منفی نسبت به خود، دنیا و آینده؛ پریشانی مرتبط با خاطرات فرورونده؛ ارزیابی‏های منفی از این بازیابی‏ها و واکنش‏های نشخواری، سرکوبی و تجزیه‏ای در برابر خاطرات فرورونده. شرکت‏کنندگان (n=112) پرسشنامه‏ها را تکمیل کردند و از بین آنها افرادی که افسردگی خفیف (18-10 امتیاز در افسردگی بک) و حداقل یک خاطره‏ی فرورونده در طول هفته‏ی گذشته داشتند، به عنوان آزمودنی انتخاب و به طور تصادفی در دو گروه آزمایشی و کنترل جایگزین شدند. گروه آزمایشی به مدت 9 جلسه تحت آموزش با emmpقرار گرفت. برای ارزیابی متغیرها از پرسشنامه افسردگی بک (bdi-ii)، افکار خودآیند (nat)، مثلث شناختی (cti) و پاسخ به فرورونده‏ها (riq) استفاده شد و پژوهش از نوع پیش‏آزمون-پس‏آزمون با گروه کنترل و یک پیگیری 30 روزه می‏باشد. یافته‏ها اثر بخشی emmp را بر کاهش افسردگی؛ افکار خودکار منفی؛ دید منفی نسبت به خود، دنیا و آینده؛ پریشانی مرتبط با خاطرات فرورونده؛ بازیابی‏های منفی از این خاطرات و واکنش سرکوبی در برابر خاطرات فرورونده تأیید کردند. اما emmp تأثیری روی کاهش واکنش نشخواری و تجزیه‏ای در برابر خاطرات فرورونده ندارد. پژوهش‏های اخیر نشان داده‏اند؛ بین دو حالت کارکردی نشخوار کردن تمایز وجود دارد، به طوری که یکی از آنها سازگارانه و دیگری ناسازگار است. emmp ممکن است از طریق افزایش آگاهی و توجه به هیجانات نشخوار کردن سازگارانه را افزایش دهد. بنابراین برای بررسی دقیق اثربخشی emmp بر واکنش نشخواری باید تمایز بین حالت‏های سازگارانه و ناسازگارانه‏ی نشخوار کردن در نظر گرفته شود. واکنش تجزیه‏ای به خاطرات فرورونده مخصوص وقایع آسیب‏زای شدید است و از آنجایی که نمونه‏ی این پژوهش افسردگی خفیف داشتند و احتمالاً فاقد رویدادهای آسیب‏زای شدید بودند، بنابراین یافته‏ها ممکن است ناشی از نمرات پایین آزمودنی‏ها در این مقیاس در پیش‏آزمون باشد تا عدم اثر بخشی برنامه‏ی emmp.